Thực tế khẳng định, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng không chỉ là những chức năng lãnh đạo của Đảng mà còn là công cụ đắc lực góp phần quan trọng, có hiệu quả nhất vào cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống cán bộ, đảng viên ở nước ta hiện nay. 

Nhiệm kỳ Đại hội XI của Đảng, ủy ban kiểm tra (UBKT) các cấp đã kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm 15.911 tổ chức đảng và 55.250 đảng viên (tăng 0,9% tổ chức, giảm 24,7% đảng viên so với nhiệm kỳ X).

Trong đó: UBKT Trung ương kiểm tra 13 tổ chức và 33 đảng viên (giảm 76% tổ chức và 74% đảng viên so với nhiệm kỳ X). Qua kiểm tra, kết luận các tổ chức đảng, đảng viên đều có khuyết điểm, vi phạm; trong đó có vi phạm phải đề nghị thi hành kỷ luật 3 tổ chức bằng hình thức khiển trách; thi hành kỷ luật 13 đảng viên (khiển trách 7, cảnh cáo 6).

UBKT các địa phương, đơn vị kiểm tra 15.898 tổ chức đảng và 55.217 đảng viên, trong đó có 24.231 cấp uỷ viên các cấp (chiếm 43,9%). Nội dung kiểm tra tập trung vào những lĩnh vực, địa bàn nổi cộm, bức xúc, dễ phát sinh sai phạm, như: quản lý kinh tế, tài chính, quản lý đất đai, khoáng sản; trong chấp hành nguyên tắc tổ chức kỷ luật, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên… Qua kiểm tra, kết luận số tổ chức đảng có vi phạm 10.478, chiếm 65,8% so với tổng số tổ chức đảng được kiểm tra; phải thi hành kỷ luật 791 tổ chức, chiếm 7,6% so với số tổ chức đảng có vi phạm. Số đảng viên có vi phạm là 42.757, chiếm 77,3% so với số được kiểm tra; trong đó, phải thi hành kỷ luật 20.344 trường hợp, chiếm 47,6% so với số có vi phạm, đã thi hành kỷ luật 18.331 trường hợp. UBKT các cấp đã thi hành kỷ luật 17.325 đảng viên (giảm 23,5% so với nhiệm kỳ X).

Trong đó: UBKT Trung ương đã thi hành kỷ luật 27 đảng viên (giảm 39% so với nhiệm kỳ X), bằng các hình thức: Khiển trách 14; cảnh cáo 12, cách chức 1 trường hợp. UBKT các địa phương, đơn vị đã thi hành kỷ luật 17.298 đảng viên; bằng các hình thức: Khiển trách 5.435; cảnh cáo 4.930; cách chức 518; khai trừ 6.415 trường hợp. Nội dung vi phạm chủ yếu là: những điều đảng viên không được làm; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý; vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống; vi phạm về đất đai, tài nguyên, khoáng sản; tham nhũng, cố ý làm trái...

Để phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống cán bộ, đảng viên có hiệu quả, xin đề xuất một số giải pháp:

1. Nhận thức rõ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong sinh hoạt đảng

Hơn lúc nào hết, cần quán triệt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, năm 1952, Hồ Chí Minh chỉ rõ khi tự phê bình và phê bình phải nhằm vào những việc thật thiết thực; phải trả lời những câu hỏi sau: Mình có tham ô không? Có lãng phí của cải, tài sản của Đảng, Chính phủ, Nhân dân không? Có phô trương hình thức, quan liêu, xa cách quần chúng không?

Hồ Chí Minh đòi hỏi: “phải đào tận gốc rễ những khuyết điểm. Không nên tô vẽ, che giấu. Không nên ít thít ra nhiều, cũng không nên nói việc nhỏ, bỏ việc lớn, nói việc cũ quên việc mới”. [1]

Vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với điều kiện mới, hiện nay, khi tiến hành phê bình và tự phê bình, mỗi cán bộ, đảng viên trước hết là những người lãnh đạo, quản lý phải trực tiếp trả lời những câu hỏi sau: Có lợi dụng chức quyền để tham nhũng, nhận quá tiêu chuẩn nhà, đất, xăng xe không? Có